De Gemeenschap 100 jaar
De Gemeenschap was een vanaf 1925 in Utrecht en vanaf 1935 in Bilthoven gevestigd tijdschrift en een gelijknamige uitgeverij van jonge katholieke intellectuelen tijdens het interbellum (1925-1941).
Volgend jaar is er veel aandacht rond 100 jaar De Gemeenschap.
In de periode januari-juni 2025 komen er exposities en activiteiten.
Op deze pagina bundelen de samenwerkende partners hun info en activiteiten.
Een aantal organisaties neemt het initiatief bij de herdenking van 100 jaar De Gemeenschap:
- Museum Catharijneconvent, Utrecht
- Museum De Wieger, Deurne
- Literatuurmuseum, Den Haag
- Kunsthandel Pygmalion, Maarssen
- Nobilis Centrum voor prentkunst, Fochteloo
- Oude Stadhuis, Utrecht
- Salon Saffier, Utrecht
- Historische Vereniging Oud-Utrecht
De landelijke aftrap is op 8 januari 2025. Meer informatie volgt.
De Gemeenschap
Het eerste nummer van het tijdschrift De Gemeenschap verschijnt in januari 1925 met een houtsnede van Henri Jonas op het omslag, een Christus tussen rokende fabrieksschoorstenen. Met dit omslag wordt de trend meteen gezet: modern katholiek, sociaal bewogen en met veel aandacht voor beeldende kunst en andere culturele uitingen.
De eerste redactie bestaat uit een groepje jonge katholieken, allemaal twintigers, uit Utrecht: de als kunstrecensent bij het progressief-katholieke dagblad Het Centrum werkzame Jan Engelman, de onderwijzer Henk Kuitenbrouwer en de architect Willem Maas. Het redactiesecretariaat is in handen van Albert Kuyle, pseudoniem van Louis Kuitenbrouwer, de jongere broer van Henk. Ook hij werkt als journalist voor Het Centrum. Kuyle is bovendien goed bevriend met Piet van Rossum, wiens acht jaar oudere broer Theo technisch directeur is van Het Centrum. Al met al voldoende redenen om voor elkaar te krijgen dat De Gemeenschap gedrukt kan worden op de persen van het Utrechtse dagblad Het Centrum. Van Kuyle kwam ook het idee om een uitgeverij te starten. In de eerste twee jaren gaat het nog om een enkele uitgave maar als de samenwerking met de meesterdrukker Charles Nypels uit Maastricht in 1927 vaste vorm heeft aangenomen, volgen de uitgaven elkaar snel op: boeken van Marsman, Kuyle, Engelman, Van Duinkerken, Albert Helman (die aan het einde van de eerste jaargang tot de redactie van De Gemeenschap zou toetreden) en vele anderen.
Tijdschrift en boekuitgaven werden bijna zonder uitzondering modern vormgegeven door de Maastrichtenaar Charles Nypels en van 1930 tot 1934 door de Utrechter Andries Oosterbaan: omslagen en illustraties van expressionistische kunstenaars als Jozef Cantré, Charles Eyck, Henk Wiegersma en Otto van Rees; maar ook met opvallende, door het constructivisme beïnvloede, ontwerpen van de architecten Sybold van Ravesteyn, Willem Maas en Gerrit Rietveld.
Ruim 16 jaar lang kreeg elke maand een andere kunstenaar de opdracht een illustratie of een ontwerp voor het omslag van het tijdschrift te maken. Deze omslagen vormen samen een prachtige staalkaart van nu eens expressionistische dan weer constructivistische of typofotografische kunst.