Lezing: De heksen van Bruegel

Deze lezing komt voort uit een samenwerking tussen de vrienden van het Catharijneconvent en de leden van de Historische Vereniging Oud-Utrecht. De lezing wordt gehouden door drs. Paul Bröker, kunsthistoricus en eigenaar van Helikon in Utrecht, een instituut dat (kunst)historische lezingen op een breed terrein verzorgt.

Uitgangspunt voor de tentoonstelling 'De heksen van Bruegel' van 9 september 2015 tot en met 21 januari 2016 is het proefschrift 'Vrouwen op den besem enderghelijck ghespoock - Pieter Bruegel en de traditie van hekserijvoorstellingen in de Nederlanden tussen 1450 en 1700' van dr. Renilde Vervoort. In haar dissertatie toont zij aan dat Hollandse en Vlaamse meesters en met name Pieter Bruegel de Oude een belangrijke bijdrage leverden aan het huidige heksenbeeld.

De tentoonstelling toont niet alleen een collectie van bijzondere heksenvoorstellingen uit de Nederlanden maar geeft ook een beeld van de invloed die lokale gebeurtenissen, publieke angsten en tegenslag hadden op de weergave van zondebokken in de samenleving. Allerlei onmogelijke zaken werden aan heksen toegeschreven. Zij zouden de duivel aanbidden en tijdens nachtelijke bijeenkomsten, de zogenaamde heksensabbat, seks met hem hebben. Ook eigentijdse gebeurtenissen bepaalden het beeld van de heks. Zo werden heksen in verband gebracht met extreem slecht weer. Ook was de opleving van heksenprocessen en heksenverbrandingen na het midden van de 16e eeuw een gevolg van de Kleine IJstijd, een periode van klimaatverandering, die rond 1550 begonnen was. Onder invloed van de Contrareformatie eindigden rond 1700 de heksenvervolgingen en werden heksen alleen nog maar afgebeeld in de context van verhalen en sprookjes. Ze werden niet langer als 'echt' beschouwd.

Deze lunchlezing is voor de leden van Oud Utrecht, de Vrienden van Museum Catharijneconvent (MCC) en andere belangstellenden en vindt plaats in het auditorium van het MCC van 12.00-13.00 uur. Zaal open vanaf 11.30 uur.